Belkıs Aran
Belkıs Aran | |
|---|---|
| Doğum | Fatma Belkıs (Aygün) 24 Ocak 1914 Üsküdar, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 30 Eylül 1998 (84 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Eğitim | St. Benoit Fransız Ortaokulu İstanbul Belediye Konservatuvarı |
| Meslek | Opera sanatçısı |
Belkıs Aran tam adıyla Fatma Belkıs Aran (24 Ocak 1914, İstanbul[1] - 30 Eylül 1998, İstanbul), Türk soprano.
Türkiye'de Cumhuriyet devrinin ilk opera sanatçılarındandır. Ankara'da 1946 yılında sahnelenen Giuseppe Verdi'nin "Maskeli Balo" operasında başrol "Amelia"'yı üstlenerek ilk Türk kadın opera sanatçıları arasında yer aldı. Sanat yaşamını 40 yıl boyunca Ankara Devlet Operasında primadonna olarak sürdürdü. 1978 yılında opera sanatçılığını noktaladıktan sonra İstanbul'da Şehir Operası'nda ve Devlet Operası'nda şan pedagogu olarak pek çok öğrenci yetiştirdi.[2]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatma Belkıs Aran, 24 Ocak 1914'te İstanbul'un Üsküdar ilçesinde doğdu.[3] Babası Genel Kurmay Haritacılık dairesinde görev yapan Hacı Hafız Abdürrahman Bey (1932 yılında Harita Genel Müdür Yardımcısı olmuş, 1933 sonlarından itibaren yedi sene kadar Türk Dil Kurumu'nda Gökbilimleri başkanlığı yapmış, 1939'da tuğgenarallik rütbesi almıştır; "Mudanyalı General Abdurrahman Aygün" olarak bilinir[4]), annesi Nigar Hanım idi (Aile Soyadı Kanunu'ndan sonra "Aygün" soyadını aldı).[5]
St. Benoit Fransız Ortaokulu'ndan sonra İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda şan eğitimi aldı. Harita subayı Muhiddin Aran ile evlendi.[5] Konservatuvardan sonra Ankara'ya yerleşti ve özel şan dersleri aldı. Tekniğini Arancio L'ombardo ile çalışarak geliştirdi.[2]
Sahnneye ilk defa 1946'da Tatbikat sahnesinde Carl Ebert'in sahneye koyduğu, Giuseppe Verdi'nin ünlü eseri Maskeli Balo'sunda çıktı.[6] Sonraları Ankara Devlet Tiyatrosu'nda etkin oldu (1949). 40 yıllık sanat yaşamında birçok operada (La traviata, Medium, Casi Fan Tutte, Turandot, Konsolos, La bohème) başrol olarak oynadı. Kerem ile Aslı, Gılgameş ve Atatürk Oratoryosu gibi yapıtların dünyada ilk seslendirişlerini gerçekleştirdi.
Münih Operası'nda Tosca; Belgrad, Zagreb ve Saraybosna operalarında ise "Maskeli Balo", "Cavalleria rusticana", "La Boheme" operalarını yorumladı. Yurtiçinde ve dışında konser ve resitaller de verdi. Ankara Devlet Operası'nda "Il trovatore" ile opera sanatçılığını noktaladı (1978) ve İstanbul'a yerleşti. Son olarak 1990 yılına Maça Kızı operetinde yaşlı kontes rolü ile sahneye çıktı.[7]
Münih Yüksek Müzik Akademisi ve Milano Konservatuvarı'nda şan hocalığı alanında ihtisas yaptıktan sonra ders vermeye başladı.[6] Roma'da İtalyan Kültür Merkezi'nin her yıl, mesleklerinde tanınmış kadınlara verdiği "Adelaide Ristori Ödülü"'ne (1992) ve Kültür Bakanlığı Onur Ödülü'ne (1995)[1] değer görüldü.
Belkıs Aran 30 Eylül 1998'de İstanbul'da öldü.[3] Naaşı, 2 Ekim 1998'de Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile mezarlığına defnedildi.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Aran, Belkıs (Milliyet bas.). Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi c.2. t.y. s. 750.
- ^ a b Özman, Özcan. "Kontes son nefesini verdi". Cumhuriyet, 18 Ekim 1998. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ a b "Opera sanatçısı Aran öldü". Hürriyet. 13 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2018.
- ^ a b Alemdar, Yusuf. "Osmanlının Kırılma Cumhuriyet'in Kurulma Noktasında bir Müslüman-Türk Münevveri General Abdurrahman Aygün (1878-1943)'ün Barnaba İncili'ni Değerlendirmesi". Dinî ve Felsefi Metinler Yirmibirinci Yüzyılda Yeniden Okuma, Anlama ve Algılama Sempozyumu Bildiri Kitabı, Cilt 2, 2012. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ a b Şerbetçi, Muzaffer. "Türkiye'de ilk kuşak harita mühendisleri" (PDF). 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ a b "Devlet Operasının Kıdemli Sopranosu Belkıs Aran Şimdi De Gençleri Yetiştiriyor" (PDF). 9 Eylül 1967 tarihli gazete kupürü. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ Özman, Özcan. "Kontes Son Nefesini Verdi (2)". Cumhuriyet dergi, 18 Ekim 1998. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Öğrencisi Zehra Yıldız ile çalışırken, 1993, Can Yıldız Arşivi 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.